گندم
گندم پر مصرف ترین غلات در جهان است که حاوی پروتین ها ،چربی های سالم،ویتامین ها و مواد معدنی است.
دانه گندم:دانه گندم از سه بخش اصلی تشکیل میشود
1_سبوس
2_جوانه
۳_آندوسپرم
سبوس:
سبوس لایه ی خارجی گندم است که در فرایند آسیاب از آن جدا می شود که داری مواد معدنی ،ویتامین ها،فیبر وآنتی اکسیدان ها است که به عنوان یک محصول در صنعت غذا،بهداشت درمان،تغذیه دام و طیور،صنعت کاغذ سازی و کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد
جوانه:
بخش داخلی گندم میباشد که داری پروتین ها و چربی های سالم و مواد معدنی است و قابلیت رشد و تبدیل شدن به گیاه کامل را دارد و در صنعت آشپزی ،دارویی و زیبایی استفاده فراوان دارد.
آندوسپرم:
اندوسپرم قسمت میانی دانه است و بیشتر آن از نشاسته و پروتئین تشکیل شده است که منبع آرد سفید میباشد که بیشترین کاربرد در صنعت نان و غذا را دارد
در سراسر جهان با توجه به نوع آب هوا گندم های مختلفی وجود دارد که شامل:
۱-گندم های سخت{سفید بهاره،قرمز زمستانه،دوروم،قرمز بهاره}
۲-گندم های نرم{قرمز زمستانه،سفید بهاره،سفید زمستانه}
۳-گندم کامل
۴-گندم امیر( “Emmer wheat” یا “Farro)
۵-گندم کاملوت
۶-گندم اسپلت
۷-گندم ترتیکاله
همانطور که در بالا گفته شد ما با توجه به شرایط آب هوایی در سراسر جهان گندم های مختلفی داریم که هرکدام دارای ویژگی های خاص خودشان هستند و کاربر دهایی جداگانه در صنعت نان ،شیرینی و غذا دارند ما میخواهیم با هم یاد بگیریم که محصولات خروجی از گندم هایی که در دسترس داریم را چگونه و در کجا استفاده کنیم بطور مثال:
آرد کامل ،آرد سمولینا ،آرد با چه درصد پروتیئنی استفاده کنیم و تفاوت عمده انواع آرد ها را بشناسیم و بتوانیم بهترین را برای کار خودمان چه در هنر آشپزی ،بیکری وپیستری انتخاب کنیم
آرد
آرد از آسیاب کردن دانه های غلات بدست می آید که نمونه های مختلفی دارد که در ادامه این مقاله آردهای کاربردی توضیح داده میشود و در حال حاظر ما در این قسمت به تجزیه و تحلیل آردهای خروجی از گندم میپردازیم
درجهبندی آردها بر اساس میزان سبوسگیری و محتوای پروتئین یکی از روشهای رایج برای تعیین نوع و کیفیت آرد است. این درجهبندی میتواند بسته به کشور و استانداردهای محلی متفاوت باشد، اما به طور کلی، آردها بر اساس دو فاکتور اصلی طبقهبندی میشوند:
درجهبندی آردها بر اساس سبوسگیری:
آرد سفید (آرد 000 یا آرد 00):
این نوع آرد کمترین میزان سبوس را دارد (حدود 70-80٪ استخراج) و برای تولید نانهای سفید، کیکها و شیرینیها استفاده میشود. محتوای فیبر و مواد مغذی آن کمتر است.
آرد نیمهسفید (آرد 0):
میزان استخراج این نوع آرد بین 80-85٪ است. این آرد حاوی کمی سبوس است و بافتی متراکمتر از آرد سفید دارد، اما همچنان برای نانهای سفید و محصولات مشابه مناسب است.
درجهبندی آردها بر اساس محتوای پروتئین:
محتوای پروتئین در آرد، نشاندهنده میزان گلوتن (پروتئین موجود در گندم) است که بر روی بافت و ساختار محصولات نهایی تأثیر میگذارد. آردهای با پروتئین بالاتر برای نانها و خمیرهای نیازمند کشش و قدرت بیشتر مناسبتر هستند، در حالی که آردهای با پروتئین کمتر برای کیکها و شیرینیها مناسبتر هستند.
آرد با پروتئین بالا (آرد نانوایی):
این نوع آرد معمولاً حاوی 12-14٪ پروتئین است و برای تهیه نانهای حجیم و با بافت محکم استفاده میشود. آرد نانوایی برای تولید نانهای سفید، باگت و محصولات خمیری دیگر که به گلوتن قوی نیاز دارند، مناسب است.
آرد با پروتئین متوسط (آرد همهمنظوره):
این نوع آرد دارای 9-12٪ پروتئین است و برای انواع مختلف پختوپز، از جمله نانهای معمولی، کیکها، و شیرینیها استفاده میشود. آرد همهمنظوره یک گزینه چندمنظوره است و در بسیاری از دستورها
آردها بر اساس میزان سبوسگیری و محتوای پروتئین به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. آردهای با سبوس کمتر و پروتئین بالاتر برای نانها و خمیرهای حجیم مناسباند، در حالی که آردهای با سبوس بیشتر و پروتئین کمتر برای کیکها و محصولات بافت لطیفتر مناسباند. انتخاب آرد مناسب بسته به نوع محصول نهایی و نیازهای پخت و پز متفاوت خواهد بود.
آردکامل
آرد کامل (Whole Wheat Flour) یا آرد سبوسدار، از آسیاب کردن کل دانه گندم بهدست میآید و حاوی همه بخشهای دانه گندم، شامل سبوس، جوانه، و آندوسپرم است. به دلیل اینکه تمام اجزای دانه گندم در فرآیند تولید این آرد باقی میماند، آرد کامل دارای رنگ قهوهای روشن تا تیره، بافتی نسبتاً زبر، و طعمی متمایز و غنی است.
ویژگیها و خواص آرد کامل:
فیبر بالا: به دلیل وجود سبوس، آرد کامل فیبر بالایی دارد که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک میکند و برای حفظ سلامت روده مفید است.
مواد مغذی بیشتر:آرد کامل حاوی مقادیر بیشتری از ویتامینها (بهویژه ویتامینهای گروه B)، مواد معدنی (مانند آهن، منیزیم، و روی)، و پروتئین نسبت به آرد سفید است. همچنین، آرد کامل حاوی چربیهای سالمی است که در جوانه گندم وجود دارد.
شاخص گلیسمی پایینتر: آرد کامل به دلیل وجود فیبر بیشتر، شاخص گلیسمی پایینتری نسبت به آرد سفید دارد. این به معنی آن است که قند خون را به آرامی افزایش میدهد و برای افراد دیابتی مناسبتر است.
کاربردها:
آرد کامل برای تهیه انواع نانهای سبوسدار مانند نان گندم کامل، نان قهوهای، نان چاودار، و محصولات نانوایی سالمتر استفاده میشود. همچنین در برخی از دستورهای غذایی مانند مافینها، کیکهای سبوسدار، بیسکوییتها، و سایر محصولات پختهشدهای که به طعم و بافت غنیتری نیاز دارند، استفاده میشود.
به دلیل محتوای سبوس و جوانه، آرد کامل طول عمر کمتری نسبت به آرد سفید دارد و باید در جای خشک و خنک نگهداری شود تا از فاسد شدن جلوگیری شود.
آرد سمولینا
نوعی آرد زبر و درشت است که از گندم دوروم (گندم سخت) تهیه میشود. این آرد زرد رنگ و با دانههای درشتتر نسبت به آردهای معمولی است و در بسیاری از آشپزیهای جهان به ویژه در غذاهای ایتالیایی و خاورمیانهای مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردهای آرد سمولینا
1. پاستا و اسپاگتی: مهمترین کاربرد آرد سمولینا در تهیه انواع پاستا و اسپاگتی است. به دلیل محتوای بالای پروتئین و گلوتن، خمیر تهیهشده با این آرد بسیار انعطافپذیر است و به پاستا بافت مناسبی میبخشد.
2. نانهای خاص: برخی نانها، مانند نانهای سنتی مدیترانهای و نان سمولینا، با استفاده از این آرد پخته میشوند که به نان بافتی خاص و طعم خوشمزهای میدهد.
3. دسرها و شیرینیها: در کشورهای خاورمیانه و هند، آرد سمولینا برای تهیه دسرها و شیرینیهای خاصی مانند “حریسه”، “حلوا”، و “بسبوسه” استفاده میشود.
4. پولنتا: در آشپزی ایتالیایی، سمولینا به عنوان جایگزین آرد ذرت برای تهیه پولنتا استفاده میشود.
5. غذاهای سنتی: در برخی غذاهای سنتی، مانند انواع سوپها و آشها، سمولینا برای غلیظ کردن و بهبود بافت استفاده میشود.
خصوصیات آرد سمولینا:
– رنگ زرد کهربایی: به دلیل حضور کاروتنوئیدها، آرد سمولینا رنگ زرد کهربایی دارد.
– بافت زبر و درشت: به دلیل اندازه درشتتر ذرات، این آرد به غذاهایی که با آن تهیه میشوند، بافت و طعم متمایزی میدهد.
– محتوای پروتئین بالا: سمولینا به دلیل محتوای بالای پروتئین و گلوتن، به خوبی میتواند شکل خمیر را حفظ کند و به آن مقاومت بیشتری در مقابل پخت و پز بدهد.
آرد نول
آرد “نول” یکی از انواع آردهای سفید با درجه بالای سبوسگیری است که در بسیاری از کشورهای خاورمیانه و از جمله ایران، برای تولید محصولات نانوایی و قنادی استفاده میشود. آرد نول به دلیل خصوصیات خاص خود، در تهیه محصولاتی که به بافت نرم و لطیف نیاز دارند، بسیار کاربرد دارد.
ویژگیهای آرد نول:
1. میزان سبوسگی :آرد نول تقریباً بهطور کامل سبوسگیری شده است. این یعنی که در فرآیند آسیاب کردن گندم، سبوس و جوانه گندم تا حد زیادی جدا شدهاند. به همین دلیل، آرد نول بسیار سفید و دارای بافتی نرم و پودری است.
2. محتوای پروتئین: آرد نول دارای محتوای پروتئین متوسط تا پایین (حدود 8-10٪) است. این سطح از پروتئین برای محصولاتی که به ساختار و کشش زیاد نیاز ندارند، مناسب است. آرد نول گلوتن کمتری نسبت به آردهای نانوایی (که پروتئین بیشتری دارند) دارد، و به همین دلیل برای محصولات نرم و سبکتر استفاده میشود.
کاربردها:
– نانهای حجیم و سبک: آرد نول به دلیل سبوسگیری بالا و بافت نرم، برای تهیه نانهای سفید و حجیم که به بافتی نرم و یکنواخت نیاز دارند، مناسب است. نانهای سنتی مانند نان لواش و نان بربری نیز میتوانند با آرد نول تهیه شوند.
– کیکها و شیرینیها:آرد نول به دلیل بافت نرم و محتوای پروتئین کمتر، برای تهیه کیکها، کلوچهها، بیسکوییتها، و سایر محصولات قنادی که نیاز به بافت لطیف و نرم دارند، بسیار مناسب است.
-خمیرهای لطیف:آرد نول برای تهیه خمیرهایی که به کشش زیاد نیاز ندارند و باید لطیف و نرم باشند، مانند خمیر پای مناسب است.
بافت و کیفیت: آرد نول به دلیل سبوسگیری بالا و حذف جوانه، دارای بافتی بسیار نرم و سفید است. این ویژگیها به محصول نهایی بافتی سبک، لطیف و نرم میبخشد. به دلیل کمبود فیبر و مواد مغذی نسبت به آردهای کامل، آرد نول ارزش غذایی کمتری دارد، اما برای مواردی که به بافت لطیف نیاز است، ایدهآل است.
تجربه کاربردی من در مورد آردهای گندم به عنوان یک سرآشپز در هنر آشپزی”بیکری و پیستری برای علاقه مندان و همکاران و کسانی که میخواهند وارد این هنر شوند.
آرد گندم در آشپزی کاربرد زیادی دارد و بیشترین کاربرد آن در قسمت های پیتزا وپاستاو سوخاری ها است که قسمت پیتزا به دوسبک آمریکایی و ایتالیایی تقسیم میشود و توصیه من به شما این است
حتما برای پیتزاهای ایتالیایی بطور مثال سبک ناپلی و روما و… از آردی استفاده کنید که دارای پروتئین گلوتن و کشسانی بالا باشد که معمولا آردهای 00 دارای این ویژگی است اما خمیرپیتزا امریکایی به دلیل افزودنی و بهبود دهندهایی که به آن اضاف میکنند میتوان از آرد با درصد پروتئین کمتر استفاده کرد.
در قسمت پاستا شما باید از آرد نول و آرد سمولینا استفاده کنید و استفاده از این اردها بستگی به دستور خمیر پاستا شما دارد و نوع پاستا شمادارد. که در ادامه بطور تخصصی در همین صفحه طهران شف آموزش های تخصصی داده شده و تقدیم عزیزان میشود و اما در قسمت سوخاری که به kfcمشهور میباشد شما اگر از آرد نول استفاده کنیدخروجی کار و کیفیت بهتری خواهید داشت.
آرد گندم در قسمت بیکری که بیشترین کاربرد را دارد و از تمام آردها ی کامل”آرد 00″نول “سمولینا”و حتی آردهایی که از غلات دیگر گرفته میشود و ما برای تمام نان هایی که تولید میکنیم نان های ایرانی”ایتالیای”فرانسوی و…هرکدام از این خمیرها دارای دستور جدا حتی با استراحت و تخمیر متفاوت میباشد
آرد گندم درقسمت شیرینی پزی و پیستری مانند آردهای دیگر غلات کاربرد دارد استفاده از آرد گندم برای ایجاد ساختار و بافت مناسب ضروری است پروتئین آرد گندم باعث استحکام و ساختار مناسب میشود در اسفنجی ها از آرد نول استفاده میشود که باعث ارتقاء کیفیت و بافت مناسب و نرم تری به محصولات بدهد و پایه اصلی کیک ها میباشد در تارت و پای از آرد گندم استفاده میشود برای شکننده بودن در مجموع این آرد یکی از مواد اصلی در شیرینی پزی و پیستری است.
آرد ذرت
آرد ذرت از آسیاب کردن دانههای ذرت به دست میآید و بسته به نحوه فرآوری و آسیاب، انواع مختلفی دارد که هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. در اینجا به برخی از انواع آرد ذرت و کاربردهای آنها اشاره میشود
۱_آرد ذرت زرد
این نوع آرد دارای دانههای زبرتر و رنگ زرد روشن است و معمولاً در تهیه نان ذرت، مافینهای ذرت، پنکیک ها و برخی از غذاهای سنتی آمریکایی استفاده میشود
۲_.آرد ذرت سفید
این آرد مشابه آرد ذرت زرد است، اما از ذرت سفید تهیه میشود. برای تهیه غذاهایی مانند تورتیلا و نان ذرت استفاده میشود
.
۳_آرد ذرت ماسا
این نوع آرد از ذرتی که با محلول آهک پخته شده و سپس خشک و آسیاب شده تهیه میشود. برای تهیه تورتیلا، تاماله و سایر غذاهای مکزیکی استفاده میشود.
۴_آرد ذرت نرم
این نوع آرد بسیار نرمتر و پودریتر از آرد ذرت زبر است و برای تهیه انواع کیک، نان و برخی از دسرها و شیرینیها استفاده میشود. آرد ذرت نرم میتواند به عنوان غلیظکننده در سوپها و سسها نیز استفاده شود.
۵_آرد ذرت زبر
این آرد دارای دانههای درشتتر است و برای تهیه غذاهایی مانند پولنتا، غذای سنتی ایتالیایی و برخی از نانها و مافینها استفاده میشود
آرد نخودچی
آرد نخود چی داری پروتیئن و فیبر بالایی میباشد و کاربرد زیادی در شیرینی پزی و آشپزی دارد
نان های سنتی،شیرینی نخود چی ،حلوا ،فلافل،پکوره،غذاهای گیاهی و به عنوان غلیظ کننده در سوپ ها کاربرد زیادی دارد
آرد برنج
آرد سویا
آرد بادام
آرد بادام که از آسیاب کردن بادام خام به دست میآید
خصوصیات آرد بادام
آرد بادام زمینی
آرد بادام درختی
1. منبع: آرد بادام درختی از بادام درختی (مانند بادام شیرین) تهیه میشود که نوعی آجیل درختی است
2. محتوای غذایی: آرد بادام درختی نیز پروتئین بالایی دارد و منبع خوبی از چربیهای سالم، فیبر، و ویتامین E است. همچنین این آرد کربوهیدرات کمتری نسبت به آرد بادام زمینی دارد.
آرد بادام هندی
آرد کینوا
آرد چاودار
آرد جو
آرد جواز آسیاب کردن دانههای جو به دست میآید و به دلیل خواص مغذی و استفادههای متنوعی که دارد، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در ادامه به خصوصیات و کاربردهای این آرد میپردازیم: